Kolonoskopia

Opis

Nowotwory jelita grubego są trzecim najczęściej występującym na świecie nowotworem u mężczyzn i drugim u kobiet. Rak jelita grubego rozwija się powoli, głownie z polipów, których ryzyko tworzenia się rośnie między 30 a 50 rokiem życia a szybko wzrasta po 50 roku życia. Najwięcej przypadków nowotworów jelita grubego odnotowuje się wśród osób po 65 roku życia. Kolonoskopia jako badanie przesiewowe jest badaniem diagnostycznym i odgrywa dużą rolę w profilaktyce raka jelita grubego. Uznawana jest za złoty standard w diagnostyce chorób jelita grubego.

Kolonoskopia jest badaniem endoskopowym całego jelita grubego. Polega na ocenie błony śluzowej jelita grubego za pomocą endoskopu (kolonoskopu) – giętkiego przewodu zakończonego kamerą, która przekazuje obraz z wnętrza ciała Pacjenta.

Kolonoskopia bywa dla pacjentów nieprzyjemna ze względu na podawane powietrze do światła jelita w trakcie badania. Pacjenci często uskarżają się na uczucie wzdęcia, rozpierania a czasem nawet na dolegliwości bólowe i w związku z tym coraz częściej badanie to jest wykonywanie w sedacji anestezjologicznej. Dolegliwości bólowe wynikają z naciągnięcia krezki poprzez pociąganie jelita w trakcie badania a także rozdęcia ściany jelita.

Kolonoskopia pozwala na uwidocznienie nieprawidłowości dotyczących błony śluzowej jelita grubego (polipy, zmiany nowotworowe, zapalne i inne), umożliwia także pobranie wycinków do badania histopatologicznego ze zmian, które mogą występować w jelicie. Podczas kolonoskopii można usuwać również usuwać polipy jelita grubego. Bardzo małe polipy usuwane są przy użyciu kleszczyków biopsyjnych, większe za pomocą pętli diatermicznej (polipektomia).

Przed wykonaniem kolonoskopii wymagane jest przygotowanie jelita grubego polegające na oczyszczeniu jelita specjalnymi preparatami, które należy wypić w dniu przed zaplanowanym badaniem lub na kilka godzin przed badaniem. Dobre oczyszczenie umożliwia bezpieczne wykonanie badania oraz zapewnia niezbędną widoczność do szczegółowej oceny powierzchni błony śluzowej jelita grubego.

Pacjenci, którzy zgłaszają się na kolonoskopię w sedacji powinni być na czczo – nie powinni jeść przez 6- 8 godzin i pić przez 4 godziny przed zabiegiem.

W naszej Placówce istnieje możliwość wykonania kolonoskopii w sedacji (znieczuleniu) po wcześniejszej kwalifikacji przez lekarza anestezjologa.

Kolonoskop jest endoskopem wielokrotnego użytku. Realizując wszelakie standardy bezpieczeństwa endoskop po każdym użyciu przechodzi proces dekontaminacji wysokiego stopnia, co eliminuje ryzyko przeniesienia infekcji. Ryzyko przeniesienia na pacjenta infekcji w trakcie zabiegu jest znikome.

Jakie są wskazania do wykonania kolonoskopii ?
• Kolonoskopia przesiewowa każda osoba w wieku 50 -65 lat
• krwawienia z dolnego odcinka przewodu pokarmowego
• krew w stolcu
• dodatni wynik badania na krew utajoną w kale
• smolisty stolec
• zaburzenia rytmu wypróżnień
• niewyjaśniona niedokrwistość
• bóle brzucha
• przewlekła choroba zapalna jelit
• istotna klinicznie biegunka
• stan po polipektomii
• choroby zapalne jelit
• uwarunkowania genetyczne zwiększające ryzyko wystąpienia nowotworów jelita grubego
• polipowatość rodzinna (FAP – familal adenomatous polyposis)
• stan po leczeniu raka jelita grubego

Jakie są przeciwwskazania do wykonania do kolonoskopii?
• odmowa zgody pacjenta
• perforacja jelita
• zapalenie otrzewnej
• ostre zapalenie uchyłków jelita grubego
• ostra niewydolność oddechowa
• ciężka niewydolność serca ostre zespoły wieńcowe

Jakie mogą wystąpić powikłania kolonoskopii?
Częstość powikłań diagnostycznej kolonoskopii jest mała. Literatura podaje, iż perforacja ściany jelita występuje poniżej 0,1% badań.

Postępowanie po badaniu.
Po kolonoskopii pacjentowi nie wolno jeść ani pić do czasu, kiedy lekarz na to ponownie zezwoli. W wypadku występowania niepokojących objawów, należy to niezwłocznie zgłosić lekarzowi lub pielęgniarce.

Opracowanie: Anna Miszewska magister pielęgniarstwa

Literatura:

1. Gajewski P, Szczeklik A.: Interna Szczeklika, Medycyna Praktyczna, Kraków 2021
2. Gajewski P, Szczeklik A.: Interna Szczeklika – Mały podręcznik kompendium 2020/2021. Medycyna Praktyczna, Kraków 2021
3. Marek T: Pracownia endoskopowa zagrożenia związane z niewłaściwym myciem i dezynfekcją oraz wytyczne obowiązujące w Unii Europejskiej. Zakażenia. 2004; 1118.