Badanie cytologiczne (cytologia) pozwala wykryć nieprawidłowości w obrębie szyjki macicy. Pobrane komórki poddawane są mikroskopowej ocenie, dzięki czemu można określić czy nastąpiły zmiany w ich budowie. Rozmazy cytologiczne pozwalają zdiagnozować zmiany w komórkach prowadzące do rozwoju raka szyjki macicy.

Cytologia na podłożu płynnym (z ang. liquid based cytology – LBC) to technika cytologiczna zastępująca w ostatnim czasie powszechnie znaną, konwencjonalną cytologię. Nazywana jest inaczej cytologią cienkowarstwową lub jednowarstwową.
Jej odmienność polega na tym, że pobrany materiał nie zostaje od razu nanoszony na szkiełko mikroskopowe, jak w cytologii konwencjonalnej, lecz umieszczany jest w specjalnym podłożu płynnym. Pozwala to rozwarstwić wymaz, dzięki czemu możliwe jest usunięcie śluzu, krwi, bakterii i innych komórek utrudniających ocenę nabłonka.
Z oczyszczonej zawiesiny pobiera się cienką warstwę materiału i umieszcza na szkiełku (co jest monitorowane elektronicznie, dzięki czemu wszystkie preparaty są jednakowe). Komórki skoncentrowane są na niedużym obszarze, dlatego łatwiej je obejrzeć i ocenić.

Opisany sposób przygotowania materiału do badania zapewnia wysoką jakość
i wiarygodność wyniku, unika się bowiem nieczytelności oglądanego obrazu spowodowanej: nakładaniem się warstw komórek, zanieczyszczeniami próbki, wyschnięciem preparatu czy zabezpieczeniem zbyt małej ilości komórek.
Ponadto, umieszczenie wymazu w płynie minimalizuje ryzyko jego uszkodzenia
w czasie transportu.

Dużą zaletą LBC jest także możliwość poszerzenia diagnostyki, poprzez wykorzystanie tej samej próbki do wykonania dodatkowych testów, wykrywających m.in.: wirusa brodawczaka ludzkiego (HPV), bakterii Chlamydia trachomatis czy wirusów opryszczki (HSV).

Badanie cytologiczne jest proste i bezbolesne. Po założeniu do pochwy wziernika
i uwidocznieniu szyjki macicy, badający pobiera  wymaz za pomocą specjalnej szczoteczki lub szpatułki, dotykając nią do tkanek i kilkukrotnie obracając.
Czynności te trwają zaledwie kilka minut, resztę czasu zajmuje zabezpieczenie materiału i udokumentowanie procedury.

Badanie cytologiczne powinny wykonywać wszystkie kobiety od 25 r.ż. lub podejmujące inicjację seksualną (nie później niż po 3 latach od pierwszego współżycia).

Dla uzyskania wiarygodnego wyniku istotne jest przestrzeganie przez pacjentkę zasad przygotowania się do badania:

– badania nie należy wykonywać w trakcie miesiączki,
– od ostatniego krwawienia miesięcznego powinny upłynąć co najmniej 4 dni,
– na badanie należy zgłaszać się nie później niż 4 dni przed rozpoczęciem miesiączki,
– co najmniej 4 dni przed badaniem nie należy stosować żadnych leków dopochwowych, wykonywać irygacji pochwy,
– należy nie współżyć na co najmniej 24 godziny przed badaniem,
– cytologię należy pobierać przed badaniem ginekologicznym, ultrasonograficznym
  czy bakteriologicznym/wirusologicznym.

Ciąża nie stanowi przeciwwskazania do pobrania rozmazu.

                                Opracowała:
                                mgr Joanna Kowalczyk-Nowakowska
                                Zakład Dydaktyki Ginekologiczno-Położniczej WNoZ
                                Warszawski Uniwersytet Medyczny

                                Konsultacja merytoryczna:
                                prof. nadzw. dr hab. n. med. Ewa Dmoch-Gajzlerska

Pracownia cytologiczna Spółdzielni Pracy Specjalistów Rentgenologów we współpracy z Gabinetem Diagnostyki Patomorfologicznej dr n. med Jarosława Wejmana wykonuje cytologię na podłożu płynnym.

Materiał do badania pobierany jest przez ginekologów w trakcie wizyty, na którą obowiązują zapisy, lub przez położne w placówkach:

ul. Waryńskiego 9
ul. Młynarska 8/12
al. KEN 19

Położne w pracowni przy ul. Waryńskiego 9 dostępne są od poniedziałku do piątku,
w godz. od 7:00 do 13:00, bez zapisów.